Yeraltı keşiflerinde bilimlerin karşılaşması
Jeoloji: Yeraltının anatomisi
Jeolojideki en temel konulardan biri kaya bilimidir. Kaya bilimi, kayaların oluşumunu, bileşimini, dokusunu, yapısını ve özelliklerini inceler. Tortul kayaların oluşumunu, birikimini ve değişimini, sedimanter kayaçların nasıl oluştuğunu, tortul birikimlerin nasıl meydana geldiğini ve tortul çökelmelerin içerdikleri fosil ve diğer belirteçlerin nasıl yorumlandığını içerir. Mineraloji, minerallerin kimyasal bileşimini, yapılarını ve özelliklerini inceler. Jeoloji diğer taraftan volkanların kökenini, yapısını, patlamalarını ve lav akışlarını inceler. Bu, volkanik aktivitenin nedenlerini ve sonuçlarını anlamamıza yardımcı olur. Yer kabuğunun hareketlerini, levha sınırlarını ve dağ oluşumlarını inceler. Bu, levha tektoniği teorisini ve depremlerin ve dağ oluşumlarının nasıl meydana geldiğini araştırır. Hidrojeoloji, yeraltı su kaynaklarını ve yeraltı suyunun hareketini inceler. Bu, suyun yeraltındaki depolanmasını, akışını ve kirlenmesini araştırır.
Jeofizik: Yeraltının tomografisi
Jeofiziğin ana dallarından biri olan sismoloji, depremlerin ve yer sarsıntılarının kökenini, dağılımını ve etkilerini inceleyen bilim dalıdır. Deprem risklerinin değerlendirilmesi, afet yönetimi ve yapısal mühendislikte kullanılmak üzere, depremin oluşturduğu sismik dalga parametrelerini (ivme, hız, periyotlar, spektral ivmeler, frekanslar v.b) elde ederler. Diğer yandan yerin gravite (yerçekimi alanı) ile yeraltı yoğunluk değişimleri, kaya tabakalarının kalınlığı ve yoğunluğu gibi bilgiler elde edilir. Ayrıca yerin manyetik özellikleri ile magmatik kayaçların dağılımı, fay hatları ve mineral zenginleşmeleri gibi bilgiler elde edilir. Elektrik akımını kullanarak yer altı yapılarını haritalanması, yeraltı geçiş özelliklerini kullanarak yeraltı su tabakaları, jeolojik yapılar ve maden yatakları gibi bilgilere ulaşmak için kullanılır. Elektromanyetik dalgaların yansıması prensibine dayanarak arkeolojik kazılarda yer altı yapıları, boşluklar ve inşaat alanlarında alt yapı tespiti yapar. Jeofizik ayrıca, termal gradientler ve jeotermal kaynakların belirlenmesi gibi konuları inceler.
Jeoloji mi Jeofizik mi?
Jeoloji ve jeofizik, yeraltının sırlarını çözmek için farklı araçlar ve yaklaşımlar kullanırlar. Bir örnek vermek gerekirse : yeryüzünü hasta, jeoloji ve jeofizik mühendislerini ise doktor olarak düşünürsek; jeologlar, somut bir nesnenin (kan ve idrar tahlili gibi) laboratuvar sonuçlarına göre hastalığa teşhis koyarlar. Jeofizik mühendisleri ise röntgen, tomografi (BT), manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya ultrason cihazları gibi teknolojik cihazlarla hastalığa teşhis koyarlar.